Abstract

Het project van de provinciale bibliotheeksystemen is de kinderschoenen ontgroeid. De pilootfase is al een tijdje succesvol afgerond. Ondertussen is het informatielandschap echter in volle beweging en bieden zich nieuwe kansen en bedreigingen aan voor de sector van de openbare bibliotheken. Tijd om even stil te staan bij het provinciaal bibliotheeksysteem als instrumentarium voor schaalvergroting, clustering van expertise/middelen, structurele samenwerking tussen bibliotheken, heroriëntatie van werkprocessen, interactie met de gebruiker in het kader van de Web 2.0 evoluties, enz.

In een panelgesprek met de verantwoordelijken van de vijf PBS projecten wordt stilgestaan bij mogelijke richtingen die de provincies in samenwerking met de deelnemende bibliotheken kunnen inslaan met het PBS. De trends die zich aftekenen in de samenwerking tussen PBS-bibliotheken en de voordelen die daaruit voortspruiten, worden in kaart gebracht, alsook mogelijke toekomstscenario’s voor het project.

Verslag door Julien Van Borm

Een blik op het PBS-laboratorium noemde voorzitter B. Beuten, interprovinciale PBS-coördinator, deze sessie. Openden hun labovenster:

• D. Buysse voor Oost-Vlaanderen;
• E. Luyckfasseel voor Limburg;
• M. Paesbrugghe voor West-Vlaanderen;
• I. Vanderborght voor Vlaams-Brabant

Het venster op het PBS van Antwerpen bleef gesloten. Antwerpen had zich verontschuldigd.

Bart Beuten had zijn huiswerk goed gedaan. Naast een aantal topics voor discussie had hij ook gezorgd voor enkele oude en nieuwe filmpjes over de bibliotheek. Onder andere leuk betuttelende Amerikaanse instructiefilms uit de jaren 1950 en een nieuwe film over de technieken nodig voor het lezen van een gedrukt boek, een parodie op de instructiesets over het gebruik van de pc en elektronische informatie.

Catalogus
De huidige catalogus is nog te veel een statistisch gegeven. De gebruiksvriendelijkheid moet beter en de droge bibliotheekgegevens moeten worden verrijkt met links naar elders op het web beschikbare informatie.

Digitale leen
Daar waar er (nog) geen andere dominante spelers zijn, kan de bibliotheek zorgen voor leen van digitale teksten, beelden, film of muziek. Maar voor film is het nog te vroeg. Die technologie staat nog niet echt op punt.

E-diensten voor de eindgebruiker
Mogelijke actieterreinen: e-mail net voor het einde van de bruikleen, eigen ruimte voor lezers op de servers van het PBS (My Library), catalogus van de (persoonlijke) collecties van lezers (toch nog eerst eens bezien of het PBS daarvoor het beste kanaal is, zei West-Vlaanderen).

Web 2.0: community sporen
Inventarisering van noden (Vlaams-Brabant), ideeën rond leeskringen (Oost-Vlaanderen), bewaren van leenhistoriek. B. Beuten concludeert met: "Communities ondersteunen en integreren in de bibliotheekwerking is een duidelijke wens maar daarvoor bieden de bibliotheekpakketten vandaag nog geen oplossing".

Ondersteuning van de lokale bibliotheek door het PBS
Vastgesteld wordt dat er al heel wat gebeurt: begeleiding van dataconversies, opleiding en ondersteuning in de startfase, overname van routinematige taken zoals de statistieken, onderhoud van hard- en software, aanzetten tot het invullen van de vrijgekomen tijdwinst. Toch is er nog heel wat ruimte voor verdere groei: infobemiddeling naar de eindgebruiker, onderlinge afstemming van werkprocessen en uniformisering van reglementen. Zo zal Limburg vanaf 1.1.2009 maar één reglement meer hebben voor alle PBS-bibliotheken.

Beroep van bibliothecaris
De bibliothecaris wordt nu de manager van de lokale bibliotheek. Hij/zij moet daarbij worden ondersteund met opleiding, begeleiding en allerlei vormen van informatie over het gebruik van de collectie: actieve en niet actieve lezers, aanwinstenlijsten, object matrices, transacties. Oost-Vlaanderen met zijn OVINOB-ervaring lijkt hier wat voorop te lopen.

Collectiebeheer
Ideeën over bovenlokale collectievorming groeien in Limburg: speerpuntenbeleid, uitwisseling van deelcollecties tussen bibliotheken.

PBS een begrip voor de eindgebruiker?
Vastgesteld wordt dat het PBS nog niet bekend is bij de eindgebruikers. Dat moet groeien en kan in de hand worden gewerkt door bijvoorbeeld catalogusinformatie in stappen aan te bieden (eerst de collectie van de lokale bibliotheek en als die geen uitkomst biedt de collectie van het PBS).

IBL
IBL stijgt door de attendering van wat elders beschikbaar en op korte termijn leverbaar is. De aansluiting bij IMPALA wordt daarbij als een belangrijke factor gezien. Naast het IBL stijgt ook de bruikleen uit naburige gemeenten. Dit is alvast positief. Zo zal ook de PBS-samenwerking een begrip worden voor de eindgebruiker.

Commentaar van de verslaggever
Integratie van administratieve processen, opslag van bedrijfsdocumenten (repository) en het doorzoekbaar maken van die documenten voor bibliotheekmedewerkers (zie het vrijdagnamiddagprogramma van Informatie 2007) staan nog niet op de agenda van de PBS.

Julien Van Borm
Ere-hoofdbibliothecaris
Universiteit Antwerpen