Abstract

Wetenschappelijke communicatie verloopt niet enkel via tekst maar even vaak met schetsen, schema's, plannen, foto's, film, kortom beeld.

Wat ons binnen de universiteit en ook binnen de eigen bibliotheek opvalt is hoe moeilijk het is om beeldmateriaal op een efficiënte manier op te slaan, te beschrijven en makkelijk toegankelijk en bruikbaar te maken.

Met een pilootproject als achtergrond en een erfgoedcollectie als proefbasis stelden we een vlot bruikbare beelddatabank samen. Niet enkel om het erfgoed op te slaan maar ook om de persoonlijke (foto)collecties van professoren te ordenen en te bewaren.

Dit stelt hen waar ook ter wereld in staat om hun beeldmateriaal te gebruiken voor lesvoorbereidingen, lezingen, powerpoints. De relevante beelden kunnen ook vlot in de elektronische leeromgeving gebruikt worden, zonder extra bewerkingen. Problemen met copyright? Te persoonlijk zo'n collectie? Dat is wel zo, maar de software laat toe om te bepalen of iets al dan niet publiek domein is.

We willen in de 30 minuten tijd niet enkel prentjes tonen (alhoewel toch een klein beetje) maar vooral de structuur van de werking, de strategie erachter en het waarom.

Verslag door Dirk Desaever

Onderzoekers, onderwijzend personeel en studenten, zo begon Sylvia Van Peteghem haar betoog, denken in beelden. De wetenschappelijke communicatie op UG verloopt minstens evenzeer met beeld dan met teksten. Er is binnen de UG al heel wat beeldmateriaal aanwezig, maar meestal niet op een gemakkelijk toegankelijke manier voor anderen binnen de instelling.

Sylvia Van Peteghem vroeg zich af of de bibliotheek hier een rol kon spelen. En zo ja, welke? Volgens het organogram van de UG hoort de bibliotheek zowel thuis bij onderzoek als bij onderwijs. De ontsluiting van informatie is een basistaak van de bibliotheek, dat staat vast en dat gaf voor haar de doorslag om ermee te starten.

Recollecting Landscapes
Het project Recollecting Landscapes gaf de kans om een concreet project aan te vatten. In 2006 liep in het SMAK te Gent een fototentoonstelling onder deze naam. Drie reeksen landschapsfoto's geven over een lange tijdsperiode, de transformatie van het Vlaamse landschap weer. De foto's werden ook gedigitaliseerd en via een website beschikbaar gemaakt.

De projectmedewerkers wilden hierrond een beeldservice uitbouwen die vlot is, waarvan het copyright wordt gerespecteerd en waarmee je ook snel verschillende databanken tegelijk kan doorzoeken, maar die ook inhoud en vorm heeft.

De bouwstenen voor deze beeldservice zijn:

• ADore: de storage structuur;
• EREZ: de beelddatabank;
• Aleph: voor metadata (de catalogus);
• Lucene: als zoekmachine;
• Scanatelier (betterlight...).

MeerCat
Via MeerCat, een zoekmachine vergelijkbaar met Google, is het mogelijk om in een beweging te zoeken naar boeken, beelden... en in de toekomst ook naar filmpjes. Beschrijvingen in MeerCat bevatten bovendien links die kunnen worden opgenomen in de elektronische leeromgeving.
Je kunt tijdens het doorzoeken van de gegevens, interessante beschrijvingen deponeren in je winkelmandje. Waarna je op een wat later tijdstip, in een keer het verworven materiaal kunt bekijken en evalueren, afdrukken, opslaan of weer verwijderen.

Bij de toekomstige plannen hoort zeker de uitbreiding naar andere databanken, om deze simultaan te kunnen doorzoeken.

Iemand uit de zaal deed een oproep om samen te werken rond standaarden voor uitwisseling. Sylvia repliceerde dat dit zeer moeilijk is bij beeldmateriaal. Meestal zijn de formele kenmerken te beperkt en te divers van aard en is standaardisatie daardoor zeer moeilijk.

Dirk Desaever, Plantijnhogeschool