Bibliotheken en archieven leveren diensten aan de moederorganisatie (bvb. hogeschool, universiteit, bedrijf, ministerie of not-for-profit-organisatie) waaronder zij ressorteren of/en aan de samenleving. Kennis van de processen die zich afspelen in deze moederinstellingen en van veranderingen of verschuivingen in deze processen is noodzakelijke input voor effectieve en efficiënte archivalische en documentaire dienstverlening.

In Focus op gebruikers willen we deze werkprocessen in kaart brengen. Wat is de context van de gebruiker en wat zijn zijn behoeften? Waar is hij mee bezig en hoe kunnen we daar als bibliotheek of archief op inspelen.

In de eerste plaats brengen we de gebruiker in kaart. Deze bestaat natuurlijk niet, gebruikers vormen een uiterst heterogene groep, en daarom worden drie basiscontexten geschetst: professionele gebruikers zoals bvb. wetenschappers; studenten en gebruikers uit de persoonlijke levenssfeer, zowel individueel als in verenigingsverband. Telkens zal een vertegenwoordiger een beeld schetsen van het werkproces, van het gebruik van informatie en hoe hij daaraan komt. Is er een evolutie zichtbaar en zijn er veranderingen in de informatieverwerkingsprocessen en -behoeften?

In een tweede fase gaan we in op de visie van de instelling over de plaats van de gebruikers. Staan zij centraal of zijn het toch eerder de documenten die de belangrijkste rol krijgen toebedeeld? Hierbij wordt het spanningsveld tussen een documentgericht, een instellingsgericht en vraaggericht beleid in kaart gebracht.

Tot slot komen een aantal strategieën aan bod die de gebruiker centraal stellen. Aan de hand van enkele “best practices” willen we de professionelen de mogelijkheid geven om tot interactie te komen over de theoretische uiteenzettingen.

De VVBAD organiseert deze studiedag voor leidinggevenden uit de verschillende secties, openbare bibliotheken, archieven, schoolbibliotheken, wetenschappelijke bibliotheken en documentatiecentra.

Programma

Nieuwe diensten, rollen en gebruikers: uitdagingen voor de universiteitsbibliotheek

In deze presentatie wordt getracht inzicht te geven in de breukvlakken die bibliotheken nu ervaren en in hun mogelijkheden om nieuwe rollen en diensten te ontwikkelen die tegemoet komen aan de eisen van huidige en toekomstige klanten. Er zal met name ook aandacht besteed worden aan het sterk anders inrichten ('re-engineering') van bestaande diensten.

Het net werkt in de bib

Onderzoek naar het surfgedrag op publieke pc's in Vlaamse openbare bibliotheken.

De zoektocht van heemkundigen, volkskundigen en genealogen naar bruikbare informatie

Heemkundigen, genealogen, volkskundigen enz. bevolken massaal de leeszalen van diverse archiefinstellingen, documentatiecentra en bibliotheken. In hun gedreven zoektocht naar zeer specifieke informatie over eigen dorp, streek of familie, verwerken ze vaak heel wat materiaal en verzamelen dat in eigen – vaak zeer gedetailleerde - (schaduw)collecties. Op de juiste manier ingeschakeld kan hun werkijver en enthousiasme complementair zijn aan de reguliere werking van archieven en documentatiecentra. Anderzijds hebben deze vrijwilligers echter vaak specifieke vragen en problemen waar de professionele erfgoedbeheerder zich veelal niet of nauwelijks van bewust is. Wederzijds begrip en een goede samenwerking kan voor beide partijen enkel een positief resultaat opleveren.

Het kennisnetwerk en de 'Situational Awareness' van de onderzoeker

Veranderende opvattingen over wat kennis is en hoe het functioneert, hebben een weerslag op de opdracht van het bibliotheekwezen als bewaarder, behoeder en promotor van kennis. Sociale mechanismen als het delen van verantwoordelijkheden rond kennisopbouw en validering en het verweven van kennisontwikkeling en kennisbenutting tot en met sociale kennisproductie vormen een grote uitdaging. Ze bieden ook perspectief op nieuwe rollen voor de bibliotheek, niet alleen als informatiefaciltiteerder of broker maar ook als effectieve partner in het onderzoek. We trachten dit te illustreren aan de hand van een paar praktijkvoorbeelden.

Flexibel studeren - rigide scripties

De hervorming van de opleiding Geschiedenis nadert haar voltooiing. Aan het eind van dit academiejaar studeren de eerste bachelors en normaal gesproken ook de laatste licentiaten af. Volgend jaar gaan de masteropleidingen van start. De BaMa hervorming heeft een verregaande impact op het studieverloop. Waar studenten vroeger twee kandidaturen en twee licenties volgden, doorlopen ze nu drie bachelorjaren en slechts één masterjaar. Een en ander heeft een verregaande impact op de oefeningen en in het bijzonder op de eindverhandeling. Hoewel nog lang niet alles duidelijk afgelijnd is, wil deze uiteenzetting alvast de grote contouren schetsen en dieper ingaan op de noden van de student-onderzoeker.

De medische informatiejungle: nood aan routekaarten

In de dagelijkse zorg voor patiënten stellen artsen zich regelmatig vragen over hun praktijkvoering. Wat is de beste behandeling, wat zegt mij een bepaald testresultaat, wat is de prognose van deze patiënt? Het is niet altijd gemakkelijk daarop een antwoord te vinden. Nochtans worden ze overspoeld met informatie, vanuit de industrie, universiteit, navorming, internet en media. Hoe gaan ze dan te werk? Welke structuren kunnen ze gebruiken om hun weg te vinden in deze informatiejungle? Hoe kan je het kaf van het koren scheiden?