In META 2019/1 kon je lezen hoe hogeschoolbibliotheken zich aanpassen aan de steeds veranderende onderwijs­context. Klassieke bibliotheken worden stukje bij beetje vervangen door leercentra waar creativiteit, leren en creatie door de gebruikers meer dan ooit centraal staan. Ook enkele universiteiten volgen deze trend. Bijvoorbeeld het Lilliad Learning Center Innovation aan de universiteit van Lille, Frankrijk. Dit jonge leercentrum is een mooi voorbeeld van hoe een klassieke bibliotheek evolueerde naar een internationaal erkend innovatief leer- en beleefcentrum.

Leercentrum omarmt bibliotheek

In september 2016 opende het nieuwe leercentrum van de Science and Technology University van Lille de deuren voor het grote publiek. Lilliad werd met een budget van ongeveer 30 miljoen euro uitgewerkt door de universiteit, de campus (met bestaande bibliotheek), de regio Hauts de France en meerdere denktanks. Het resultaat van deze intense samenwerking is een innovatieve ontmoetingsplaats waar kennis, praktijk en onderwijs elkaar blijvend
stimuleren aan de hand van nieuwe
services in een modern jasje.

In 1965 werd de bibliotheek in het hart van de campus ingetekend door architect Noël Le Maresquier. Het cilindervormige gebouw uit beton was een duidelijk statement van Le Maresquier: de bibliotheek is het centrum van de campus waar alle opleidingen rond draaien. Met de plannen voor het nieuwe leercentrum werd al snel duidelijk dat de bestaande bibliotheek behouden moest blijven. Het leercentrum met zijn nieuwe diensten werd door een intense renovatie en uitbreiding van de aanwezige gebouwen toegevoegd aan en rond de bestaande bibliotheekruimtes.

Democratisering van, en reclame voor, het onderwijs

De intense samenwerking met verschillende partners is een duidelijk signaal dat de universiteit wil inspelen op de wensen en noden van de samenleving. Het nieuwe leercentrum zien ze dan ook als een onmisbaar laagdrempelig toegangspunt om de niet-academische buitenwereld in hun onderwijs en onderzoek te betrekken. Om dit te bewerkstelligen zet het leercentrum in op twee punten: toegankelijkheid en stimulatie van innovatie.

Lilliad Learning Center is in de eerste plaats voor iedereen toegankelijk: leden van de universiteit, bedrijven, secundaire scholen en het grote publiek. Het moet dienen als een neutrale toegankelijke plek waar ontmoetingen, kennisdeling, ondernemerschap en innovatie centraal staan: “LILLIAD Learning Center Innovation’s originality is to develop culture, innovative state of mind and to boost ambiance. It is also the university’s center for its participants to enhance, create and enrich the links between public research, the university trainings and the economic world”. Het leercentrum is daarnaast makkelijk te bereiken. Niet enkel ligt het in het centrum van de campus, alle belangrijke verbindingswegen leiden naar de site.

Het stimuleren van innovatie doet Lilliad aan de hand van vier basisprincipes. Allereerst stimuleert ze op alle mogelijke manieren het tonen van innovatie door showcase-mogelijkheden. Gebruikers kunnen bv. zelf tentoonstellingen, events en bijeenkomsten organiseren. Daarnaast zet het leercentrum in op het promoten van innovatie. Zo zijn er meer dan vijftig lokalen met modern meubilair, inspirerende inrichting en flexibele werkplekken. Vervolgens zet het personeel actief in op het nadenken over innovatie door de aanwezigheid van een sterke fysieke en digitale collectie en het organiseren van workshops en bijscholingen. Ten slotte laat Lilliad Learning Center de bezoekers op alle mogelijke manieren innovatie beleven door de aanwezigheid van vernieuwende architecturale verwezenlijkingen, technologische tools, flexibele studielandschappen en uiteenlopende digitale dienstverleningen.

De universiteit van Lille slaagt er alvast in om met dit kenniscentrum heel wat bezoekers aan te trekken die van ver buiten de campusmuren inspiratie komen opdoen. De band tussen gebruikers en innovatie staat hier als nergens anders centraal. Enerzijds zorgt de universiteit ervoor dat ze relevante input krijgt uit verschillende hoeken van de samenleving, waardoor ze kan inspelen op noden en wensen. Anderzijds is ze via dit leercentrum een verregaand voorbeeld van democratisering van het onderwijs. Lilliad is een laagdrempelige toegang tot universitaire knowhow.

Eén gebouw, drie unieke innovatieruimtes

Volgens Lilliad is de manier waarop hun leercentrum werkt en ingedeeld is uniek. In het gebouw, dat 10.000 m2 oppervlakte beslaat, bevinden zich drie zones — hubs — die de gebruiker elk een unieke kennismaking met innovatie in onderwijs en technologie aanbiedt. Daarnaast kan iedereen gebruikmaken van het geïntegreerde internetcafé.

De Event Space stelt jaarlijks een populair programma op met conferenties, tentoonstellingen, ateliers en demonstraties die als doel hebben innovatie uit en voor het onderwijs te promoten. Vooral onderzoekers, technologische bedrijven en geïnteresseerden in een specifiek thema maken hiervan gebruik dankzij de twee amfitheaters en de twee unieke presentatieruimtes.

Vervolgens kunnen bezoekers gebruikmaken van het populaire Xperium, waar beleving van technologie en onderzoeks­resultaten centraal staat. Vooral de opleidingen en hun onderzoeks­partners krijgen hier de mogelijkheid hun bevindingen en uitvindingen beleefbaar te maken dankzij allerlei applicaties. Denk aan wireless presentatieschermen, robots en andere technologische snufjes. Deze moderne ruimte werd vooral ingericht om enerzijds leerlingen warm te maken voor het hoger onderwijs en anderzijds om de bedrijfswereld te stimuleren om nieuwigheden die nuttig zijn voor het 21e-eeuwse onderwijs hier toe te passen.

Ten slotte blijft de Library hub een essentieel onderdeel van de dienstverlening. Deze klassieke, maar toch aantrekkelijk aangeklede bibliotheekzone biedt een gespecialiseerde en noodzakelijke fysieke en digitale collectie aan voor de aanwezige opleidingen. Daarnaast vind je in het leercentrum een sterk gebruikte collectie over innovatie. In totaal biedt het gebouw nog een imposante dertien kilometer aan fysieke materialen aan, zowel in open rek als in het magazijn.

Besluit

Bibliotheken in onderwijsinstellingen passen zich constant aan aan een veranderende onderwijscontext. Sommige dienstverleningen worden in vraag gesteld en nieuwe services duiken op. Vaak is er een terechte bezorgdheid bij medewerkers van deze diensten hoe ze moeten inspelen op hun snel veranderende rol binnen het onderwijs. Lilliad Learning Center Innovation maakt ons alvast duidelijk dat veel campusbibliotheken een mooie toekomst hebben als leercentrum, waarin net dát veranderende onderwijs verder kan experimenteren met technologie, innovatie en nieuwe dienstverleningen.